Onlangs was ik aanwezig bij een bijeenkomst van het Longpunt in Amersfoort. Het thema van deze middag was 'Medicijnen en Bijwerkingen'. De presentatie was in handen van een apotheker van het Meander Ziekenhuis.

Jammer genoeg werd bij aanvang op de stelling dat 'we het liefst behandelen zonder medicijnen', niet dieper ingegaan. Want gaandeweg de presentatie werd wel duidelijk dat voor veel astma-, COPD- en patienten van andere longaandoeningen het gebruik van medicijnen niet bepaald een abc'tje is.

Een heel scala aan luchtwegverwijders en ontstekingsremmers passeerde de revue. Een greep uit de vele bijwerkingen: hoofdpijn, hoge bloeddruk, verhoogde hartslag, slecht slapen, dunne huid, bloeduitstortingen en orale schimmelinfecties. In bepaalde gevallen zit er niks anders op dan maar 'gewoon' allerlei combinaties met pufjes en zeer zware medicijnen uit te proberen. En sommige medicijnen tegen COPD moet je wel 6 maanden (!) slikken om te zien of ze werken.

Er werd stilgestaan bij het werkingsprincipe van ontstekingsremmers. Ze verminderen de gevoeligheid van receptoren op prikkels waardoor minder hyperreactiviteit optreedt. Er werd niet gesproken over de triggers -de stoffen die aanleiding zijn voor die prikkels- of hoe je die in je omgeving zou kunnen weren of vermijden, want dat viel buiten het bestek van deze middag.

De afgelopen weken verschenen er enkele opmerkelijke berichten in het nieuws. Allereerst was daar het bericht dat uit onderzoek is gebleken dat zeker 53% van de kinderen tussen de zes en achttien jaar met de diagnose astma in werkelijkheid geen astma heeft. Gevolg: onnodige behandeling, onnodige ziektelast en een negatieve impact op de kwaliteit van leven. Vooral omdat de medicatie bij astma vaak bijwerkingen veroorzaakt als spierkramp, keelontstekingen, overgeven en misselijkheid.

Een ander bericht ging over overbehandeling bij COPD. Huisartsen en longartsen schrijven namelijk te veel medicatie voor aan mensen met de longziekte COPD. Vooral pufjes met ontstekingsremmers hebben, zeker bij mildere vormen van de ziekte, nauwelijks effect. Maar ze geven wel bijwerkingen zoals heesheid, botontkalking en schimmelinfecties in mond en keel. Inhalatiecorticosteroiden zijn volgens de artsen bij een grote groep COPD-patienten niet alleen nutteloos en duur maar verhogen bovendien de kans op longontsteking (!?)

Saillant detail is dat bijna alle studies naar inhalatiemedicatie gesponsord worden door de farmaceutische industrie en dat er bijna geen onafhankelijk onderzoek is. Artsen zijn 'doeners' en willen graag helpen maar er zou nooit zijn aangetoond dat inhalatiemedicijnen COPD kunnen remmen.

Hebt u klachten?  Misschien is het een idee om eens zorgvuldig te kijken of er iets te verbeteren is aan het (binnen)klimaat in uw omgeving. Het vermijden van triggers en prikkelende stoffen is méér dan het halve werk. Of  om te spreken met de woorden van professor Bel, Hoofd Longziekten van het AMC: 'Als patienten schone lucht inademen knappen ze zienderogen op.'